अर्को उल्लेख्य कृति : 'भद्रपुरको प्रतिबिम्ब'

नकुल काजी पोष्ट- खगिन्द्रा खुसी · भदौ २५, २०८१ ८:३७ AM
Cover Image for News

           बाँझिन लागेको  झापाभूमिलाई केही जाँगरिला कलमीहरूले  पुनः ऊर्बर तुल्याउन  थालेका सुखद आभास हुन थालेको छ । साहित्य लेखनका विभिन्न बिधा-फाँटमा गत एक वर्षयता केही पठनीय र समय-अपेक्षित सन्देशप्रदायी  पुस्तकहरू  प्रकाशमा आएका छन् । तीमध्ये निरोज कट्टेलको '२०२८ : झापा विद्रोहको अन्तर्कथा',  देशको भावी कर्णधार किशोर-किशोरी र युवा-युवतीका 'प्राकृत नेपाली सुमति'-मा डढेलो लगाइरहेको 'लागू पदार्थ'-को विनाशकारी व्यसन बिरुद्ध चेतना नेपाल नामक संस्था नै स्थापित गरी अथक अभियान चलाइरहनु भएका अभियन्ता इन्द्रप्रसाद ओलीको  'दिव्य दृष्टि' तथा श्रमशील पत्रकार एवम् सूचना-सेवा (सञ्चार)-का सारभूत सिद्धान्तका अनुपूरक विषय  उठान र विश्लेषणमा केही दशकदेखि उदित तारामणि सापकोटाको 'आमसञ्चार र समावेशी पत्रकारिता' जस्ता झापाली कलमकर्मीका  पुस्तकहरू २०८०-'८१ सालका उल्लेख्य झापाली  पुस्तकाकार उत्सर्जन हुन् । र, अहिले फेरि, सानो भए पनि, अख्तियार गरिएको विषयका हकमा लगभग पूर्ण पुस्तक (complete book) मान्न सकिने पुस्तक, निकै ठूलो परिश्रम गरेर, खेमराज दाहालले 'भद्रपुरकाे प्रतिविम्ब' नामलाई 'तथ्याङ्कमा भद्रपुर, झापा र नेपाल देख्न सकिने उपयाेगी पुस्तक'-को दोसल्ला ओडाएर   प्रकाशमा ल्याउनु भएको छ  । पुस्तकले अँगालेकाे  विषयका हकमा यो पुस्तक पनि यस अवधिको उत्कृष्ट  र यस किसिमको पुस्तक तयार गर्ने जाँगर, दाहिने-देब्रे नहेरी,  उच्च प्रशंस्य त हुन्छ नै, मात्र होइन,  हुनै पर्दछ ।
             यस अघि पनि, यसै समयावधि (२०८०- '८१ साल)-मा दाहालका दुई कृति यसै विधा-परिधि अँगालेर प्रकाशमा आएका छन् - 'झापाको प्रतिविम्ब' र 'गौरादहको प्रतिविम्ब' । यी दुईमध्ये 'झापाको प्रतिविम्ब' चाहिँ लामो र ठूलो २० पृष्ठको  भित्तेपात्रो (calendar)-को रूपमा छापिएको छ, जो झापालाई जान्न चाहनेका लागि सायद पूर्ण-सम्पूर्ण (complete whole) जानकारीहरूले लटरम्मै र झरिलो कृति हो भनेर नमानिनु न्याय हुदैन । 'गौरादहको प्रतिविम्ब' चाहिँ ठीक त्यस्तै छ जस्तो 'भद्रपुरको प्रतिविम्ब' यी तीनवटै कृतिमा एकै प्रकारले 'प्रतिबिम्ब'-को हिज्जे (spelling) पनि 'प्रतिविम्ब'-मा अन्यायपूर्वक  थेचारिएका छन् । लिखित कृतिको नाम पनि 'संज्ञा ' नै त हो नि भनेर नबुझिदिने हो भने 'प्रतिविम्ब' शब्दभित्र 'वि'-को प्रयाेग गलत देखिन्छ । तर, कृतिकाे समग्र स्वरूपलाई त्यति जाबो गल्तीले धमिल्याउँदैन, धमिल्याउन दिनु हुँदैन ।

नकुल काजी
 अतः यी तीनवटै कृतिलाई मिसमास गरेर गाँस बनाउने हो भने यी तीनवटै कृतिलाई  'खोज-पत्रकारिता' (investigative journalism)-को अब्बल उत्पादन मान्ने रहर हरहर हुन्छ । खेमराज दाहालका यी तीनवटा कृतिले मात्र होइन - निरोज कट्टेल,  इन्द्रप्रसाद ओली र तारामणि सापकोटाका, माथि उल्लिखित, कृतिहरूले पनि खोज-पत्रकारिताको घरमा न्यानो आतिथ्य पाउने हक राख्छन् भन्ने याे टिप्पणीकारको अदम्य दाबी छ ।
            भद्रपुरको साँच्चै  'प्रतिबिम्ब'-को रूपमा प्रकाशमा आएको पुस्तक  'भद्रपुरको प्रतिविम्ब'-ले भद्रपुरको भूगोलभित्रको जानकारी के चाहिँ दिन बाँकी राखेको छ र ? इण्डियन जनसंख्या अतिक्रमणको ठेलमठेलले वर्तमानलाई भन्दा भावी चिन्तालाई क्रमिकरूपमा  अव्यक्त रूपमा  अझ-अझ  आक्रान्त बनाउँदै  लैजाने क्रममा भद्रपुरको सो 'वर्णशंकरे भीड'-भित्रका  जतिजनाले यो पुस्तक पढ्लान् त्यतिलाई भद्रपुरको भूगोलभित्र के-के कहाँ-कहाँ छन् र के-कस्ता स्थितिमा छन् इत्यादि साङ्गोपाङ्गो जान्न कतै अल्मलिनु पर्दैन । आजभन्दा १०७ वर्षअघि (वि.सं.१९७४)-सम्म 'धुपगाछी' नामले चिनिने बेलादेखि आजको अवस्थासम्मको भद्रपुरको इतिवृत्तान्त यस पुस्तकमा पढेर जान्न पाइन्छ । यसका साथै, यो ६२+९=७१ पृष्ठको २१×१४ से. मि. आकारको पुस्तकमा भद्रपुरलाई जीवन्त देख्न सकिन्छ । र थप, भद्रपुर बाहिरका  अत्यावश्यक जानकारीहरू  समेत  समाविष्ट छन् यसमा ।

            सामाजिक सञ्जालको बढ्दो प्रभावकारिता किशोर, युवा र वयस्कहरूका लागि सहज ग्रह्य भएका कारण पनि र यसले सबै उमेर समूहका लागि  आ-आफ्नै किसिमले 'फेसन'-को आकर्षक रूप लिँदै गएका कारण पनि 'पुस्तक पढ्ने चलन'  क्रमिकरूपमा घट्तै गएको छ । अर्थात् , यसरी पनि पुस्तक पढ्नेको संख्या घट्तो अवस्थामा छ र अक्षर-खेतीमा मनोवैज्ञानिक खडेरी पर्दै गइरहेको आभास हुँदैछ -  जसरी 'आफ्नो बारीको' प्राङ्गारिक होइन 'पारि'-को प्रदुषित साग-सब्जी खाने चलन हाम्रा चूलाहरूमा पसिसकेको छ । यद्यपि, कलमीहरू आफ्ना कृति जीवनोपयोगी, सरस र आकर्षक बनाउन तल्लिन र तदारुक पनि छँदैछन्  । यो साँच्चै धितमर्दो विषय हो मात्र होइन मौलिक नेपाली नश्लका झापालीले गौरव  गर्नुपर्ने विषय नै हो ।

       कलमका जाँगरिला उद्यमी खेमराज दाहाल र यी कृतिका सम्पादक कवयित्री खगिन्द्रा खुशी लगायत प्रकाशकहरू समेतमा आभ्यन्तरिक निश्शेष धन्यवाद तथा उहाँहरूको यो र यस्तो जाँगर अजम्मरी रहोस् भन्ने स्निग्ध  शुभकामना !     

 नकुल काजी

 प्राज्ञ टोल, भद्रपुर (झापा)

  कुशे ओैंसी, २०८१

ट्यागहरू:
सहित्य कविता literature sahitya svikarokti nepalisahitya
टिप्पणीहरू
User
यहाँ अझै कुनै टिप्पणी छैन। यस पोस्ट सम्बन्धी कुनै टिप्पणी भए माथिको फर्ममा टिप्पणी थप गर्नुहोस गर्नुहोस्।
सम्बन्धित पोस्टहरू
सप्तसरोवर नवीनताको खोजी कि इलामको उत्खनन्
सप्तसरोवर नवीनताको खोजी कि इलामको उत्खनन्
हेम अधिकारी पोष्ट-दिलिप घिमिरे - शुक्रबार ११ अक्टोबर २०२४
बावऋ एक टिप्पणी
बावऋ एक टिप्पणी
चूडामणि वाशिष्ठ पोष्ट- खगिन्द्रा खुसी - सोमबार २३ सेप्टेम्बर २०२४
कविताको आँखामा सपनाहरूको बही
कविताको आँखामा सपनाहरूको बही
कविता शर्मा पौडेल पोष्ट-दिलिप घिमिरे - मङ्गलबार ३ सेप्टेम्बर २०२४